Tercüme, yıllar içinde kendini gitgide geliştirmiştir. Bu gelişiminde söz sahibi olanlar ise, büroların yatırımları ve tercümanların sahip oldukları nitelikleri arttırmasıdır. Hepimizi biliyoruz ki, tercüme en genel itibariyle diller arasında çeviri yapmak anlamına gelir. Evet, bu şekilde söylendiğinde kulağa oldukça basit gelebilir; ancak durum pek de öyle değildir. ‘Çeviri’ dediğimiz şey, sadece bir yabancı dil bilmenin çok daha ötesinde yer alır. Bu bağlamdan şimdi sizlere, tercümede doğru bilinen yanlışları aktarmak istiyoruz.
Tercümanlık kolay bir meslektir
Hayır, değildir. Bir tercümanın “uzman” niteliğini taşıyabilmesi için herhangi iki dile aynı düzeyde hâkim olması ve bunun ötesinde, o iki dili etkin bir şekilde kullanabilmesi gerekir. Tercüman, bunun yanı sıra yöneldiği alanın kendine has gerekliliklerini de yerine getirmeyi başarmalıdır. Bu; yazılı tercümede dilbilgisi ve imla kurallarına, noktalama işaretlerine uymak; sözlü tercümede ise vurgu, şive, telaffuz gibi unsurlara dikkat etmek demektir. Her şeyin dışında, tercümanın çalışma şartları da çok kolay değildir. Evet, freelance bir tercüman çalışmalarını evinden yürütebilir; ancak zamanla yarıştığı için bazen günlerce uykusuzdan feragat edebilir.
Tercüme yapmak için tek bir dili iyi bilmek yeterlidir
Hayır, değildir. Biraz önce de söylediğimiz gibi tercümede başarı, hem kaynak hem de hedef dili aynı ölçüde bilmekten geçmektedir. Bu gereklilik yerine getirilmediği sürece, diller arası aktarımın doğruya en yakın biçimde yapılması imkânsızdır. Kaynak dilde bir kelimenin hedef dildeki karşılığını bilmeden çevirinin düzgün bir şekilde yapılabileceğini beklemek ne kadar doğru olacaktır?
Tercümede eğitimin bir önemi yoktur
Hayır, vardır. Üniversitelerde Mütercim-Tercümanlık Bölümü yer almaya başlamadan önce tercüme büroları, alaylı çevirmenlerle çalışmıştır evet; ancak günümüze geldiğimizde hemen her büronun istihdam sağlarken tercümanların eğitim düzeyine baktığı görülür.
Tercüme hakkında doğru bilinen yanlışlara yer vereceğimiz diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle…
